จาก crypto สู่พระเครื่องและวัตถุมงคล
คงต้องบอกว่าหลังจากวงการ crypto currency ล่มสลายรอบล่าสุดทำให้เกิดความเสียหายแก วัยรุ่นอายุน้อยหลายคนที่หวังจะรวยๆเร็ว ไปเป็นจำนวนมาก รวมไปถึงวงการสะสมตุ๊กตาหรูอย่างพวก แบร์บริค เป็นต้น และเมื่อ 1 วงการหมดกระแส ก็จะไปเกิดกระแสใหม่ในวงการอื่น ซึ่งผมรู้สึกว่าวงการต่อมาคือ วงการพระเครื่อง และของขลัง เพราะพบว่าช่วงหลังวงการพระเครื่องมีหน้าใหม่เข้าวงการมากขึ้น และมีการสร้างตัวตนในโลก online social กันมาก รวมไปถึงดารานักร้องหลายคนก็เรื่องจุดกระแสคำว่า มูเตลู ทำให้กระแสพระเครื่องและวัตถุมงคล เริ่มมีเม็ดเงินใหม่ๆไหลเข้าไปสู่วงการนี้

ทางด้านเหล่าผู้เล่นหน้าเก่าก็ยินดีตอนรับและเรียนรู้ไปพร้อมกับหน้าใหม่ หน้าใหม่สอนการใช้งาน social และ online marketing เหล่าบรรดารุ่นใหญ่ก็สอนเทคนิคการดูวัตถุมงคลและเรื่องราวในวงการ
สิ่งหนึ่งที่ผมพบว่ามีความเหมือนระหว่างวงการพระเครื่องกับ crypto คือ network effect หลายครั้งที่ดูคลิปสัมภาษเหล่า กูรู เซียนพระ ต้องย้ำเสมอว่า คนที่จะอยู่วงการพระได้ต้องมีเพื่อน ผมก็สงสัยว่าทำไมต้องมีเพื่อน จนค้นพบว่า การมีเพื่อนในวงการพระก็คือ network effect โดยเพื่อนในวงการนี้เปรียบเสมือน node validator ที่จะค่อยยืนยันพระเครื่องแต่ละรุ่นว่า เป็นของแท้หรือปลอม ซึ่งถ้าบรรดาเพื่อนๆ ส่วนใหญ่บอกว่า เก๊ พระเครื่ององค์นั้นก็จะถูกตีว่าเป็นเก๊ทันที นั้นก็เปรียบเสมือน การตรวจสอบที่มีรูปแบบ node validator จะ node ใหญ่หรือเล็กก็ขึ้นกับชื่อเสียงและประสบการณ์ของแต่ละคน นอกจากนี้แล้ว เพื่อนในวงการนี้ยังมีส่วนสำคัญในการกระจ่ายวัตถุมงคลไปสู่นักสะสมในเครือข่ายของแต่ละคน ถ้า network แต่ละคนมีนักสะสมที่พร้อมจ่ายจำนวนมาก ก็จะทำให้ราคาของวัตถุมงคลในรุ่นนั้นมีราคาสูงตาม
จุดที่คล้ายกันระหว่าง crypto กับ พระเครื่องวัตถุมงคลอีกอย่างคือ story ในวงการ crypto นั้นจะเป็น story ที่เกี่ยวกับ innovation ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงและนำไปสู่อนาคตในรูปแบบที่แตกต่างออกไป แต่ในวงการพระเครื่องจะเป็น story เกี่ยวกับความเชื่อ เรื่องราวปาฏิหาริย์ ซึ่งเรื่องเล่าเหล่านี้ค่อย backup มูลค่าอยู่ด้านหลังนั้นเอง โดย story ทั้ง 2 วงการนี้ก็ยากที่จะพิสูจน์ความจริงได้เหมือนกัน